Hoe aanvaard ik mijn kind zijn/haar autisme?
De diagnose ASS
Ooit kreeg jij te horen dat jouw kind een ASS (autisme spectrum stoornis) heeft. Welke reactie bracht dat bij jou teweeg?
Reacties op deze diagnose kunnen sterk verschillen van ouder tot ouder. Waar de ene al blij is dat zijn/haar vermoedens bevestigd worden en de zaken die zij ervoeren klopten, kunnen andere ouders danig schrikken of heel veel moeite hebben met het accepteren van de diagnose.
Bij sommige ouders uit zich dit in een negatief denkpatroon, zoals bijvoorbeeld: mijn kind is minder, mijn kind heeft een handicap, mijn kind gaat nooit iets kunnen, mijn kind gaat geen relaties kunnen aangaan, …
Andere ouders denken positief en geloven steevast dat hun kind ook kwaliteiten heeft en trachten het beste in hem/haar naar boven te halen. Zelfs al betekent dat, dat zij ook de dromen over hun kind gaan moeten bijstellen.
De impact op jouw gezin
Omdat ASS verschillende uitingsvormen heeft, is de impact ervan verschillend van gezin tot gezin. Soms volstaan enkele kleine aanpassingen om de belasting op het gezin te verlichten, terwijl het in andere gezinnen de ouders bijzonder zwaar valt.
Aangezien sommige kinderen met een ASS een intensieve opvoedbehoefte hebben, blijft er soms weinig tijd over voor eventuele broers en/of zussen, alsook voor de ouders zelf. Onderschat deze belasting niet.
Ook al gaan sommige kinderen goed om met de broer of zus die ASS heeft, zorg ervoor dat ook hun noden zeker aan bod komen. Ook zij verdienen aandacht.
Hoe gezinsleden met de situatie omgaan, hangt vaak af van hoe de diagnose overkomt bij hen. Iedereen beleeft deze situatie op zijn/haar manier.
Maak de situatie bespreekbaar
Wanneer ouders moeite hebben met de diagnose van hun kind, is het belangrijk dit bespreekbaar te maken. Acceptatie draagt bij aan een goede begeleiding van het kind, maar ook aan een beter emotioneel welzijn van de ouders.
Problemen met de acceptatie van de diagnose, komen meestal door:
het negatieve beeld dat ASS bij de ouders oproept
de schaamte die sommige ouders hebben om te zeggen dat hun kind een ASS heeft
gevoelens van verlies (mijn kind zal nooit zijn/haar dromen en de onze kunt realiseren)
een schuldgevoel bij een van of beide ouders (het komt door mij)
Spreken over gevoelens van verlies, helpt het verwerkingsproces
Als coach begrijpen wij dit verlies en oordelen niet over de gevoelens die jou bezighouden. Iedereen verwerkt dit verlies op zijn/haar manier en in zijn/haar tempo.
Acceptatie echter faciliteert het verwerkingsproces. Dit zorgt ervoor dat de focus niet langer gericht is op wat niet kan, maar verschuift naar wat wel kan. De begeleiding gaat vooral over de bijzondere ontwikkeling van uw kind.
De kans is zeer reëel dat jouw kind zich op een ander tempo ontwikkelt dan een kind zonder ASS. Hoe beter je dit accepteert, hoe beter kan gewerkt worden aan jouw kind zijn/haar anders-zijn.
ASS komt met tal van beperkingen. Dit accepteren is niet eenvoudig. Maak bespreekbaar wat jou bezighoudt en wat jou eventueel frustreert. Dit kan een wereld van verschil betekenen voor de behandeling van jouw kind.
Wanneer jouw kind ASS heeft, heeft het heel veel aan jou indien jij een goede abservator bent. Jouw kind zijn/haar lichaamstaal herkennen betekent immers dat er kan gewerkt worden aan oplossingen. Wat zegt de lichaamstaal van jouw kind jou? Observeren komt echt ten goede van jouw kind.
Observeren kan je leren
Observeren is een vaardigheid die jou kan aangeleerd worden. Ouders die moeite hebben met hun kind nauwkeurig waar te nemen, denken vaak aan hoe het kind zou moeten zijn, waardoor observatie niet echt lukt.
Start met een open geest. Niets moet, alles kan. Dat is de manier waarop jij het best jouw kind observeert. Neutraal. Zonder vooroordelen.
Hoe beter je observatie onder de knie hebt, hoe gemakkelijk er oplossingen kunnen gevonden worden voor de problemen die zich stellen.
Bij observatie gaan we kijken naar het gedrag van jouw kind, wat er aan voorafging, welke de gevolgen zijn.
In functie van deze neutrale observatie, kunnen tips en technieken toegepast worden teneinde een ander resultaat in zijn/haar gedrag te bekomen.
Het bekomen van goede resultaten
Zoals gezegd is ASS geen zwart op wit stoornis, maar komt het in gradaties voor. Dat betekent ook dat niet alle kinderen gebaat zijn bij het toepassen van dezelfde technieken. Je kan het bekijken als maatwerk en dit vergt tijd.
De coaching en training ligt dan ook in het aanreiken van technieken die ervoor zorgen dat het gedrag van jouw kind verandert in positieve zin. Het is een werk van trial en error: proberen en bijsturen waar nodig.
Graag geef ik een voorbeeld.
Lucas zit in het lager onderwijs en moet dus iedere morgen naar school gebracht worden. Het vertrekken naar school verloopt met veel moeite, waarbij Lucas zich op de grond laat vallen, weigert zijn boekentas te nemen en nog een speelgoedje tegen de muur gooit. Liefst van al was hij blijven tv-kijken.
We gaan observeren waarom en hoe vaak dit op een week gebeurt. Dit worden onze meetmomenten. Nu we weten wanneer en hoe vaak het gedrag van Lucas voor komt, gaan we trachten dit gedrag te verhelpen.
Zo gaan we zorgen dat:
De speelgoedjes niet meer in zijn buurt liggen, maar wel opgeruimd in een doos/mand.
Verder zetten we de boekentas zelf klaar aan de deur en gaan we dit ook aankondigen aan Lucas een 5-tal minuten voor vertrek.
We melden eveneens dat we de TV gaan uitzetten binnen 5 minuten en gaan hem ook zeggen waarom, namelijk omdat hij naar school moet gaan.
Vervolgens herhalen we nog even dat we de TV uitzetten, net voor we hem ook daadwerkelijk uit zetten.
We verwittigen Lucas ook 5 minuten voor hij naar school moet vertrekken. Vervolgens herhalen we dit nog even op het moment dat Lucas daadwerkelijk moet vertrekken.
Lucas wordt nu op verschillende manieren en momenten meegedeeld wat er zit aan te komen, namelijk school. Het feit dat de TV niet meer plotseling uitgezet wordt, dat hij van colère de speeltjes tegen de muur gooit en zich op de grond laat vallen, worden op deze manier ingeperkt. De kans is groot dat het gedrag van Lucas gebaseerd is op frustratie. Door zaken aan te kondigen, dingen weg te nemen en Lucas te steunen in hem op weg helpen naar school, zou zijn gedrag moeten overgaan van frustratie in acceptatie.
Misschien dat dit niet de eerste dag helpt, alhoewel dit bij sommige kinderen wel het geval is. Maar geleidelijk aan zou er vooruitgang moeten zijn in zijn gedrag. Doordat Lucas minder gefrustreerd is en ‘s ochtens minder voor problemen zorgt, gaat ook het ochtendritueel van de ouders beter verlopen. Zij gaan in eerste instantie een extra inspanning moeten leveren door middel van aankondigingen om nadien te constateren dat het naar school gaan van Lucas steeds vlotter verloopt.
Een planningsbord kan helpen, want daar wordt met icoontjes aangetoond wat het verloop van de dag zal zijn.
Alle beetjes helpen
Aangezien de ontwikkeling van een kind met ASS anders verloopt dan bij een kind zonder ASS, kan je niet zonder observatie. Uit observatie moet blijken wanneer jouw kind last heeft van angst, frustratie, hulpeloosheid, onacceptabel gedrag …
Het beïnvloeden van hun gedrag door het toepassen van technieken zorgt bij zowel kind als ouders voor voorspelbaarheid, een gerust gemoed, minder colère, …
Sommige kinderen kennen een vlotte vooruitgang door het toepassen van deze methode, bij anderen duurt het wat langer. Maar over het algemeen kan men stellen dat kinderen met een ASS gebaat zijn hierbij,
Raak niet ontmoedigd
Ook al is omgaan met een kind met ASS geen eenvoudige opgave, toch kan men stellen dat er verbetering in het verschiet ligt.
Zoek steun bij anderen. Help elkaar. Praat over wat je dwars zit, wat lukt en wat niet lukt.
Je staat niet alleen in deze strijd!
Ik wens jullie veel succes!
Karine