Omdenken: de wereld bekijken in mogelijkheden

Omdenken is een van de betere technieken die men kan aanleren aan mensen met een ASS (voluit autismespectrumstoornis). Eigenlijk komt het erop neer de situatie hetzij te aanvaarden en er het beste van te maken, hetzij te denken in mogelijkheden en dus de zaken positief benaderen in plaats van negatief.

Wie zich echter verdiept in omdenken, zal merken dat er nog tal van andere technieken of strategieën bestaan om “anders” te denken.

Binnen omdenken bestaan verschillende technieken/strategieën

Bij omdenken denken mensen vaak alleen aan de techniek waarbij je de zaken accepteert zoals ze zijn en hoe je van de situatie het beste kunt maken. Er bestaan echter heel wat andere strategieën, zoals: focussen, terugdenken, collaboreren, …

Om het eenvoudig te houden voor mensen met autisme gaan we vertrekken vanuit de meest eenvoudige stap, namelijk “ik heb een probleem/er is een probleem opgedoken”. Dit is niet wat je verwacht; het zit niet in je planning en je komt voor een voldongen feit te staan.

Auch! Dit is een heel moeilijke situatie voor mensen met autisme die alles minutieus plannen. Helaas, zo zit het leven niet in elkaar. Soms komen er immers onverwachte zaken op jouw pad. Zaken die jij als persoon met autisme niet voorzien hebt. Paniek dus! Sommige mensen met een ASS raken dan ook heel hard overstuur. Hoog tijd om een hulplijn in te schakelen.

Omdenken als hulplijn

Door te leren omdenken gaan we ervoor trachten te zorgen dat je minder overstuur geraakt omdat we je leren “denken in mogelijkheden”.

We gaan van de “oei/auch/nee!!!” (= het probleem) en jouw bijhorende “ja, maar…” (= negatief denken, panikeren) een '“ja, want…” (= oplossing/mogelijkheid/positieve aanpak) maken.

Laat me even werken met een voorbeeld:
Probleem:
Stel je gaat op uitstap met de school, het werk, een groep vrienden, … Je wil daarvoor jouw favoriete broek of kleedje aandoen. Doordat je de broek of het kleedje al tijdig aangetrokken hebt en erop gemorst hebt, is er een vlek op gekomen. Je wast de vlek uit de broek/het kleedje, stopt het in de droogbak en …. de droogbak laat het afweten. Oei! Je kan jouw broek/kleedje nu niet aandoen
Negatief denken/panikeren:
Jouw gedachten gaan alle richtingen uit. Van “ja, maar nu kan ik het kleedje/de broek niet aandoen”, over “nu is mijn uitstap omzeep” tot “dan ga ik maar niet” en nog ontelbare andere gedachten.
Oplossing/mogelijkheid/positieve aanpak (omdenken):
Je kan de broek/het kleedje nu niet dragen. Dat is geen drama. Je hebt immers andere broeken/kleedjes in jouw kast. Het moment is aangebroken om de zaken even anders te bekijken:

• Misschien hangt in jouw kleerkast een broek/kleedje waar je al eerder succes mee gehad hebt. Als je van vandaag ook een succesvolle dag wil maken, is het misschien het ideale moment om jouw succesbroek/succeskleedje uit de kast te halen.

• Misschien is er een broek/kleedje dat in jouw kast hangt en die van kleur of model aansluit bij wat de anderen gaan dragen. Dan is jullie outfit op elkaar afgestemd. Op elkaar afgestemde outfits dragen, kan leuk zijn.

• Je hebt nog een splinternieuwe broek/kleedje in jouw kast hangen. Dit is misschien het ideale moment om het te tonen aan jouw vrienden en vriendinnen. Wie weet krijg je heel wat complimentjes die avond.

Last, but not least. Als je alleen de vlek gewassen hebt en niet de hele broek of het hele kleedje, kan je het nat gedeelte waar de vlek was altijd droogblazen met de haardroger. Oef!

Problemen die op jouw pad komen zijn de realiteit

Het leven is wat het is. Problemen horen daarbij. Ik ken niemand die nog nooit in zijn/haar leven tegenslag gehad heeft. Vroeg of laat komt er wel iets onverwacht op jouw pad. Daar kan je niets aan doen. Ook voor mensen zonder autisme geldt dat zij dit moeten aanvaarden en trachten om van de situatie het beste te maken. Hun voordeel is echter dat zij niet altijd vastklampen aan gewoonten of vooropgestelde zaken. Hierdoor kunnen zij vaak net iets vlotter overweg met een probleem dat zich aandient.

Creatief zijn en out of the box denken is de boodschap

Voor mensen met autisme is dit niet altijd even eenvoudig. Vaak zitten zij met vastgeroeste gedachten in hun hoofd en dat maakt dat omdenken niet zo eenvoudig is. Toch kan ook jij, als persoon met autisme, leren om “anders” te denken. Dat gaat natuurlijk niet in 1-2-3. Je zal hiervoor moeten oefenen en alle kennis die jij, maar ook anderen hebben, moeten aanspreken.

Gelukkig ben je niet alleen. Je kan altijd iemand van jouw gezin, familie, vrienden, klasgenoten, collega’s vragen hoe zij zo’n situatie zouden aanpakken. Hun manier is misschien niet onmiddellijk de jouwe, maar dit is de beste techniek om te leren naar oplossingen zoeken.

Spoiler: soms is ook een tijdje niet reageren of niets doen een oplossing. Bizar hé? Dat betekent gewoon dat je het probleem eventjes verschuift naar later en er dan opnieuw mee aan de slag gaat.

Voor de nerds: hoe méta is dat?

Ontvang je graag de poster “Omdenken: de wereld bekijken in mogelijkeden”?

Wie graag de poster “Omdenken: de wereld bekijken in mogelijkheden” ontvangt, mag me altijd een mailtje sturen. Dat kan naar karine@exceptionalminds.be. Je kan de poster telkens opnieuw voor verschillende zaken gebruiken, aangezien ik jou ook een poster doorstuur waarop je jouw oplossingen in kaart kan brengen. Voor alle zekerheid stuur ik ook een voorbeeldposter mee. Zo weet je hoe je ermee aan de slag kunt gaan.

Wie is de grondlegger van het begrip “Omdenken”?

Berthold Gunster (1959) is de grondlegger van het omdenken. Na zijn opleiding aan de Akademie voor Expressie in Utrecht werkte hij als regisseur en schrijver bij diverse theatergezelschappen. 

Hij schreef er tal van boeken over, werkt ondertussen met een team rondom hem en geeft ook lezingen hierover. Het begrip wordt meer en meer geïmplementeerd, ook in het bedrijfsleven. Je vindt extra info op zijn site omdenken.nl.

Wat denk je? Vind jij dit ook een handige techniek om mee aan de slag te gaan?
Dan wens ik jou alvast veel succes ermee.

Groetjes,
Karine